Cụ thể, tại điểm d khoản 3 Điều 60 của Dự thảo Nghị định về xử lý vi phạm quy định về kinh doanh bất động sản đang được Bộ Xây Dựng công khai lấy ý kiến góp ý, quy định: “Phạt tiền từ 400.000.000 đồng đến 600.000.000 đồng đối với hành vi, bán nhà ở hình thành trong tương lai mà không có hợp đồng với ngân hàng thương mại đủ năng lực thực hiện bảo lãnh nghĩa vụ tài chính của chủ đầu tư với khách hàng hoặc nội dung hợp đồng bảo lãnh không đúng, không đầy đủ theo quy định của pháp luật”.

Theo Luật sư Trần Đức Phượng (Đoàn Luật sư TP HCM), Dự thảo Nghị định này sẽ khắc phục tình trạng bảo lãnh “ảo” gây nhầm lẫn, lừa dối khách hàng như hiện nay. Điều khoản xử lý này tới đây được áp dụng đối với cả ngân hàng và chủ đầu tư. Theo quy định hiện hành vẫn chưa xử phạt đối với các hình thức “lập lờ, trá hình” gây nhầm lẫn, lừa dối khách hàng về việc bảo lãnh bằng các hình thức như: hợp đồng nguyên tắc, cam kết bảo lãnh,…. Đây là các dạng “bảo lãnh” mà lâu nay các ngân hàng thường tự tuyên bố hợp đồng bảo lãnh nguyên tắc chấm dứt và không tiếp tục thực hiện, hợp đồng không có giá trị,….bỏ mặc người mua nhà bơ vơ, gây nhiều hệ lụy.

Tuy nhiên, Luật sư Phượng cho rằng, Dự thảo Nghị định cần phải quy định rõ mức phạt 600 triệu đồng này là áp dụng cho một hay nhiều trường hợp? Tránh tình trạng, phạt 600 triệu đồng chung cho sai phạm của cả một dự án với hàng nghìn căn hộ. Như vậy, mức phạt này không có ý nghĩa gì đối với các chủ đầu tư.

Hiện nay, việc xử phạt liên quan tới bảo lãnh nhà trên giấy đang được căn cứ theo Nghị định số 139/2017/NĐ-CP (Nghị định 139). Cụ thể, tại điểm d khoản 3 Điều 57 Nghị định 139 chỉ quy định: Phạt tiền nếu bán nhà trên giấy mà chưa được ngân hàng thương mại có đủ năng lực thực hiện bảo lãnh nghĩa vụ tài chính theo quy định một cách chung chung, thiếu cụ thể. Đây là lỗ hổng khiến rất nhiều chủ đầu tư dự án nhà trên giấy “qua mặt” cơ quan chức năng.

Báo Đại Đoàn kết đã có loạt bài về tình trạng “bảo lãnh ảo” về “Bảo lãnh mua nhà trên giấy”, phản ánh thực trạng tại TP HCM với hiện tượng nhân viên môi giới bán căn hộ tại nhiều dự án “nhà trên giấy” như D-Aqua (Quận 8), D-home (Quận 6),… thông tin với khách hàng về việc “bảo lãnh” với các văn bản dạng chung chung như: “Ngân hàng đồng ý chủ trương bảo lãnh cho dự án”, “Ngân hàng tài trợ vốn cho dự án”, … gây nguy cơ “tiền mất tật mang” cho nhiều người dân mua nhà “ảo”. Lỗ hổng này cũng khiến người dân bỏ tiền mua “nhà trên giấy” không thể đòi quyền lợi vì không phải “bảo lãnh” theo đúng quy định của pháp luật.

Theo Dự thảo Nghị định đang được Bộ Xây dựng công khai lấy ý kiến góp ý, các quy định cụ thể, chi tiết liên quan đến vi phạm trong “bảo lãnh nhà trên giấy” sẽ bị xử lý nghiêm, với mức phạt hành chính lên tới 600 triệu đồng. Hy vọng khi triển khai quy định mới vào thực tế để thay thế Nghị định 139, những bất cập nói trên sẽ được khắc phục.