Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, thẩm phán Nguyễn Ngọc Huân, chủ tọa phiên tòa nói trên, cho biết đến nay, ông Vũ Huy Hoàng (nguyên Bộ trưởng Bộ Công Thương) cùng 3 bị cáo đã có đơn kháng án gửi đến TAND TP Hà Nội. Riêng Công ty CP Đầu tư quảng trường Mê Linh (sau đây gọi tắt là Công ty Mê Linh; bên sử dụng khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng, phường Bến Nghé, quận 1, TP HCM) không kháng cáo.

Hành trình biến của công thành "của ông"

Theo bản án sơ thẩm 134-2021/HS-ST, Tổng Công ty CP Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco, thuộc Bộ Công Thương) được giao khu đất tại số 2-4-6 Hai Bà Trưng diện tích 6.080 m2 dùng để sản xuất - kinh doanh phi nông nghiệp và nộp tiền thuê đất hằng năm. Năm 2012, Chính phủ có nghị quyết yêu cầu các công ty nhà nước phải thoái vốn đầu tư không thuộc ngành nghề kinh doanh chính. Tuy nhiên, ông Vũ Huy Hoàng, bà Hồ Thị Kim Thoa (nguyên Thứ trưởng Bộ Công Thương, đã bỏ trốn) và ông Phan Chí Dũng (nguyên Vụ trưởng Vụ Công nghiệp nhẹ - Bộ Công Thương) tiếp tục chỉ đạo Sabeco đầu tư dự án bất động sản (không phải ngành kinh doanh chính).

Dưới sự chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công Thương, Sabeco đã dùng quyền sử dụng khu đất tại số 2-4-6 Hai Bà Trưng và nguồn tiền của tổng công ty để góp vốn với các doanh nghiệp tư nhân thành lập Sabeco Pearl, rồi dùng pháp nhân này để thực hiện dự án xây dựng khách sạn 6 sao, trung tâm thương mại.

Số phận khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng đang chờ định đoạt Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Được phó chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Hữu Tín (thời điểm đó) ký duyệt giá trị quyền sử dụng khu đất hơn 997 tỉ đồng, Sabeco Pearl đứng ra nộp tiền thực hiện nghĩa vụ tài chính và xin bổ sung chức năng căn hộ ở. Giá trị quyền sử dụng đất tại thời điểm ban hành quyết định cho thuê là 1.000 tỉ đồng trong khi giá thị trường hơn 3.800 tỉ đồng.

Sau khi Sabeco thực hiện xong các thủ tục pháp lý đầu tư, trong đó có việc bổ sung chức năng officetel (mô hình kết hợp văn phòng cho thuê với khách sạn) và căn hộ ở cho dự án, Bộ Công Thương chỉ đạo tổng công ty này thoái toàn bộ vốn góp tại Sabeco Pearl. Theo bản án, từ đó, Sabeco hoàn tất việc chuyển quyền quản lý, sử dụng khu đất 6.080 m2 có giá trị hơn 3.800 tỉ đồng sang cho tư nhân trái pháp luật, gây thiệt hại cho nhà nước hơn 2.700 tỉ đồng.

Tháng 10-2016, Sabeco Pearl đổi tên thành Công ty CP Đầu tư quảng trường Mê Linh. Lúc này, dự án tại khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng được chuyển toàn bộ sang các nhà đầu tư là doanh nghiệp tư nhân (các cổ đông góp vốn), giấy chứng nhận quyền sử dụng khu đất thuộc về Công ty Mê Linh.

Từ căn cứ nêu trên, HĐXX TAND TP Hà Nội đã tuyên phạt bị cáo Vũ Huy Hoàng 11 năm tù, Phan Chí Dũng 9 năm tù cùng vì tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí"; bị cáo Nguyễn Hữu Tín, nguyên Phó Chủ tịch UBND TP HCM, lãnh 6 năm 6 tháng tù; 7 bị cáo khác bị tuyên từ 30 tháng tù cho hưởng án treo đến 5 năm tù.

Giao cho chính quyền xem xét, giải quyết

Về phần dân sự, bản án sơ thẩm 134-2021/HS-ST kết luận: Quy trình thoái vốn, chuyển quyền sở hữu và sử dụng tài sản khu đất số 2-4-6 Hai Bà Trưng không đúng chủ trương của nhà nước, khi thoái vốn không thông qua đấu thầu… là vi phạm pháp luật, gây thiệt hại, thất thoát hơn 2.700 tỉ đồng. Mặt khác, nguyên phó chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Hữu Tín không tuân thủ nghị quyết của Chính phủ mà căn cứ các văn bản của Sabeco và Bộ Công Thương, chấp nhận việc chuyển quyền sử dụng đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Sabeco Pearl không đúng đối tượng, không qua đấu giá, trái với các quy định của pháp luật về đất đai. Do đó, cần thiết phải giao lại thửa đất 2-4-6 Hai Bà Trưng cho UBND TP HCM xem xét xử lý theo đúng quy định của pháp luật, không gây thiệt hại cho tài sản nhà nước, cũng như bảo đảm quyền lợi cho các bên liên quan.

Trong những ngày xét xử sơ thẩm, đại diện Công ty Mê Linh (có quyền và nghĩa vụ liên quan) trình bày: Đến nay, trong giấy chứng nhận quyền sử dụng khu đất số 2-4-6 Hai Bà Trưng chưa bổ sung chức năng nhà ở cho thuê, hiện công ty mới chỉ có văn bản chấp thuận chủ trương của UBND TP HCM. Theo thông lệ, UBND TP xác định lại khoản thuế, phí và chủ đầu tư đóng tiền chuyển đổi mục đích sử dụng đất thì mới được bổ sung chức năng nhà ở cho thuê. Đại diện Công ty Mê Linh nêu lý do vì là bên thứ ba ngay tình và sử dụng hợp pháp khu đất số 2-4-6 Hai Bà Trưng nên công ty mong muốn tiếp tục được thực hiện dự án.

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 24-5

Kỳ tới: Bịt các "khoảng trống pháp lý"