Lợi nhuận 'lẹt đẹt', SC5 có nợ cao gấp 6,15 lần vốn chủ sở hữu

Theo tìm hiểu của Thương hiệu và Công luận, thời gian qua, thương hiệu SC5 liên tiếp trúng các gói thầu lớn mang lại doanh thu hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm. Tại báo cáo tài chính (BCTC) Kiểm toán giai đoạn từ năm 2019-2023 cho thấy, tổng doanh thu hàng năm dao động ở mức trên dưới 2.000 tỷ đồng/năm. Trong đó doanh thu năm 2022 ở mức cao nhất khi đạt 2.609 tỷ đồng và đạt 2.607 tỷ đồng vào năm 2023.

Dữ liệu báo cáo tài chính Kiểm toán năm 2023 vừa được công bố, SC5 ghi nhận doanh thu thuần đạt 2.607,7 tỷ đồng. Chi phí bán hàng 1,4 tỷ đồng; chi phí tài chính đạt 42 tỷ đồng và chi phí quản lý doanh nghiệp lên tới 27 tỷ đồng, tăng 31% so với năm 2022. Các chi phí trên đều tăng mạnh, do vậy lợi nhuận sau thuế của SC5 chỉ đạt vỏn vẹn hơn 36,4 tỷ đồng.

Tại thời điểm ngày 31/12/2023, tổng tài sản của SC5 tăng từ 2.412,1 tỷ đồng lên 2.539,9 tỷ đồng. Nợ phải trả của SC5 cũng tăng 5,2% lên mức 2.184,8 tỷ đồng. Điều đáng chú ý là số nợ phải trả của SC5 đã chiếm tới 86%. So với số vốn chủ sở hữu hiện có của SC5 là 355 tỷ đồng, nợ phải trả đang cao gấp 6,15 lần vốn chủ sở hữu.

Đa số khoản nợ SC5 đang gánh đều trong ngắn hạn với 2.151,9 tỷ đồng, chiếm tới 98% tổng nợ. Về dòng tiền, lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh âm 66,4 tỷ đồng (năm 2022 dòng tiền dương 4,8 tỷ đồng).

Về khoản vay ngắn hạn, thuyết minh BCTC cho thấy: "Chủ nợ" lớn nhất của SC5 là Ngân hàng Công Thương Việt Nam – Chi nhánh 3 với số tiền 673,9 tỷ đồng. Ngoài ra, có thể kể đến các chủ nợ khác gồm: Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex – Chi nhánh Sài Gòn với số tiền 39,3 tỷ đồng và Ngân hàng TMCP Quốc tế - chi nhánh Sài Gòn (VIB) với số tiền 27,2 tỷ đồng. Hồi đầu năm 2023, SC5 vẫn ghi nhận khoản vay 2,3 tỷ đồng tại Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam – Chi nhánh TP. HCM nhưng tại ngày 31/12/2023 thì không còn ghi nhận nữa.

SC5 tích cực vay tiền vốn ở những ngân hàng nào?

Có thể thấy, để thực hiện các dự án, SC5 rất tích cực đi vay tiền (hay vay vốn). Trong năm 2023, HĐQT Công ty CP Xây dựng số 5 liên tiếp ra các Nghị quyết thông qua việc đề nghị cấp tín dụng, phương án vay vốn tại các ngân hàng.

Gần đây nhất, có thể kể đến như: Ngày 27/12/2023, Nghị quyết số 626/2023/NQ-HĐQT thông qua phương án vay vốn, phát hành bảo lãnh, mở L/C (thư tín dụng) tại Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam (VIB) với tổng hạn mức tín dụng là 350 tỷ đồng hoặc ngoại tệ tương đương. Trong đó, hạn mức vay vốn ngắn hạn là 150 tỷ đồng, hạn mức bảo lãnh 350 tỷ đồng, hạn mức L/C là 100 tỷ đồng hoặc ngoại tệ tương đương.

Hay tại ngày 20/12/2023, Nghị quyết số 605/2023/NQ-HĐQT thông qua việc đề nghị cấp tín dụng tại Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam – chi nhánh TP. HCM (MSB) với số tiền 1.000 tỷ đồng hoặc ngoại tệ tương đương nhằm bổ sung vốn lưu động và phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. Trong đó, khoản vay này bao gồm 500 tỷ đồng hạn mức vay ngắn hạn, và 800 tỷ đồng hạn mức bảo lãnh ngân hàng.

Ngày 18/12/2023, Nghị quyết số 589/2023/NQ-HĐQT thông qua phương án vay vốn, phát hành bảo lãnh, xác nhận cung cấp tín dụng tại Ngân hàng TMCP Quân đội – chi nhánh TP. HCM (MB). Trong đó, giá trị cho vay là 200 tỷ đồng, giá trị bảo lãnh là 500 tỷ đồng; giá trị xác nhận cung cấp tín dụng lên đến 800 tỷ đồng. Mục đích là bổ sung vốn lưu động, phát hành bảo lãnh, xác nhận cung cấp tín dụng phục vụ hoạt động thi công xây lắp giai đoạn 2023– 2025. Thời hạn 31/12/2025.

Trước đó, Nghị quyết 274/2022/NQ-HĐQT ngày 18/8/2022, thông qua phương án vay vốn, phát hành bảo lãnh, xác nhận cung cấp tín dụng tại Ngân hàng TMCP Quân đội – Chi nhánh TP. HCM (MB). Trong đó, giá trị cho vay, bảo lãnh là 500 tỷ đồng; giá trị xác nhận cung cấp tín dụng lên đến 2.000 tỷ đồng. Mục đích của khoản vay nhằm bổ sung vốn lưu động, phát hành bảo lãnh, xác nhận cung cấp tín dụng phục vụ hoạt động thi công xây lắp giai đoạn 2022 – 2023. Thời hạn của khoản vay đến 31/12/2024.  Nguồn thanh toán, trả nợ là vốn tự có, vốn từ hoạt động kinh doanh.

Như vậy, qua những con số trên cho thấy, việc công ty đang sử dụng nhiều tài sản để đảm bảo cho hàng loạt khoản vay để duy trì hoạt động kinh doanh dấy lên nhiều nghi ngại, rủi ro trong việc trả nợ, khi tổng nợ SC5 phải trả đã lên gấp 6,15 lần vốn chủ sở hữu.

Những gói thầu tiết kiệm mang tính “tượng trưng”

Không chỉ có kinh nghiệm trong ngành xây lắp, CTCP Xây dựng số 5 còn được biết đến là “ông lớn” trong lĩnh vực đấu thầu. Theo tìm hiểu của Thương hiệu và Công luận, SC5 đã tham gia 73 gói thầu, trong đó trúng 46 gói thầu với tổng giá trị là 14.723.324.728.619 đồng. Tổng giá trị trúng thầu với vai trò độc lập là hơn 1.894,9 tỷ đồng và tổng giá trị các gói thầu đã tham gia và trúng thầu với vai trò liên danh là 12.828,3 tỷ đồng.

Song, nhìn lại lịch sử tham gia các gói thầu của SC5 cho thấy, các gói thầu đều có giá trị hàng chục nghìn tỷ đồng, tỷ lệ trúng thầu lên tới 93,37%. Doanh nghiệp này phần lớn trúng thầu tại TP. HCM với 18 gói thầu, Bình Dương, Đồng Nai, Đồng Tháp, Đà Nẵng, Hải Phòng, Khánh Hòa,…

Đáng chú ý, các gói thầu mà SC5 trúng thầu đều có giá trị rất lớn nhưng tỷ lệ tiết kiệm sau đấu thầu ở mức thấp, thậm chí, có những gói thầu tỷ lệ chưa đạt 1%.

Tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng (QLDA ĐTXD) các công trình dân dụng và công nghiệp (thuộc UBND TP. HCM) làm chủ đầu tư, (bên mời thầu). SC5 đã tham gia 4 gói thầu với tổng giá trị trúng thầu là 4.051.606.868.186 đồng (tỷ lệ giá trúng thầu với giá dự toán 100.88%).

Trong đó, tại 2 gói thầu thi công xây dựng và cung cấp, lắp đặt thiết bị do Ban QLDA ĐTXD các công trình dân dụng và công nghiệp (thuộc UBND TP. HCM) làm chủ đầu tư (bên mời thầu) SC5 được phê duyệt trúng thầu với giá trị lần lượt là 1.734 tỷ đồng (Giá gói thầu 1.743.304.525.000 đồng) và 1.806 tỷ đồng, tuy nhiên chỉ tiết kiệm cho ngân sách được 9,3 tỷ đồng và 25,2 tỷ đồng tương ứng tỷ lệ tiết kiệm là 0,53%.

Cũng tại chủ đầu tư trên, tại Quyết định 300/QĐ-DDCN ngày 22/7/2021, SC5 được chọn trúng Gói thầu: Thi công xây dựng và thử tĩnh tải cọc thuộc Dự án Cải tạo, xây dựng Bệnh viện An Bình (Giai đoạn 2) trị giá 478.376.760.614 đồng (giá gói thầu là 480.798.245.000 đồng) - số tiền tiết kiệm được chỉ hơn 2,4 tỷ đồng - tiết kiệm ngân sách 0,5% so với giá gói thầu.

Ngoài ra, tại Quyết định số 325/QĐ-DDCN ngày 12/08/2021, doanh nghiệp này cũng trúng Gói thầu: Xây lắp và cung cấp, lắp đặt thiết bị kèm xây lắp (bao gồm dự phòng phí) thuộc Dự án Cải tạo nâng cấp, mở rộng khối phòng học Trường THPT Bà Điểm trị giá 32.749.082.920 đồng (giá gói thầu là 32.762.785.533 đồng). Gói thầu này chỉ giảm cho ngân sách hơn 13,7 tỷ đồng - tiết kiệm ngân sách 0,04% so với giá gói thầu.

Gần đây nhất, có thể kể đến ngày 3/4/2024, Hiệu trưởng Trường Đại học Đồng Tháp Hồ Văn Thống đã ký quyết định phê duyệt cho SC5 trúng Gói thầu: Thi công xây dựng tòa nhà giảng đường và cung cấp lắp đặt thiết bị cho công trình thuộc Dự án Đầu tư xây dựng Nhà Giảng đường và các phòng làm việc bộ môn Trường Đại học Đồng Tháp với giá trúng thầu là 80.756.955.000 đồng (giá gói thầu là 80.846.959.000 đồng). Gói thầu này chỉ giảm cho ngân sách hơn 90 triệu đồng - tiết kiệm ngân sách 0,1% so với giá gói thầu.

Hay như tại Quyết định số 419/QĐ-BHTPTĐT ngày 21/12/2023, doanh nghiệp trúng gói thầu: “Xây lắp và cung cấp, lắp đặt thiết bị xây lắp công trình Trung tâm Y tế quận Liên Chiểu (giai đoạn 2) thực hiện tại phường Khánh Hoà Nam, quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng với giá gói thầu là 291.094.767.770 đồng (Giá dự toán là 292.493.919.000 đồng) tiết kiệm 1,3 tỷ đồng tương ứng với tỷ lệ tiết kiệm 0,48%.

Tình trạng trúng thầu giá trị “khủng” nhưng tiết kiệm mang tính “tượng trưng” của SC5 cũng xuất hiện tại một số gói thầu khác.

Theo chuyên gia đấu thầu, tỷ lệ tiết kiệm thấp trong các cuộc thầu thể hiện chưa đạt mục tiêu là hiệu quả kinh tế trong công tác đấu thầu theo quy định của luật Đấu thầu. Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng cần thanh tra, kiểm tra quá trình lập hồ sơ mời thầu, xây dựng giá dự toán và thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu của các gói thầu này, để làm rõ nguyên nhân nào mà các gói thầu có dấu hiệu kém tiết kiện hiệu quả kinh tế.

Luật sư Mai Quốc Việt, đoàn Luật sư TP. Đà Nẵng nhìn nhận: “Hiện tượng nhiều gói thầu tỷ lệ tiết kiệm thấp rất có khả năng có các dấu hiệu vi phạm quy định, đặc biệt là trong quá trình mời thầu và lựa chọn nhà thầu. Nếu tỷ lệ tiết kiệm sau đấu thầu thấp, hiệu quả kinh tế không cao do phát sinh từ việc vi phạm trong hoạt động đấu thầu thì đây là hành động cần lên án và phải bị xử lý.

Bởi lẽ, với việc dùng các thủ thuật để hạn chế nhà thầu tham gia, bỏ giá thấp, có các hành động cạnh tranh không lành mạnh thì những nhà thầu có kinh nghiệm, kỹ năng bị loại bỏ, giảm động lực cạnh tranh, đổi mới, phát triển của doanh nghiệp, xã hội. Ngoài ra, tạo ra cơ chế quan liêu, nhũng nhiễu từ một số bộ phận và gây thiệt hại cho cơ quan, chủ đầu tư”.

Bài 2: Thương hiệu và Công luận sẽ tiếp tục thông tin về chất lượng, sản phẩm các dự án, gói thầu mà thương hiệu SC5 đã vay vốn ngân hàng đầu tư,...