Nét đặc trưng riêng khiến sản phẩm ổi Như Xuân tạo được điểm nhấn, nền tảng vững chắc để đứng vững trên thị trường, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.

Đất Như Xuân hợp thổ nhưỡng, khí hậu nên cây ổi luôn sai quả, cho thu hoạch suốt bốn mùa trong năm (2 vụ chính, 2 vụ phụ). Chính vì vậy, diện tích trồng ổi của huyện không ngừng mở rộng. Hiện nay, người dân nhiều xã, thị trấn trên địa bàn huyện đã phát triển diện tích trồng ổi với 65,7 ha. Bình quân mỗi sào ổi mang lại cho người dân thu nhập khoảng 30 - 35 triệu đồng/năm, tương đương 600 - 700 triệu đồng/ha/năm.

Ổi đang được xem là cây trồng thế mạnh, giúp nhiều hộ gia đình làm giàu trên mảnh đất quê hương. Gần 10 năm bén rễ với địa phương miền núi, cây ổi lê đã và đang khẳng định được vai trò chủ lực trong phát triển kinh tế nông nghiệp của địa phương.

Dọc theo con đường dẫn vào các xã Xuân Hòa, Hóa Quỳ, Bãi Trành... những vườn ổi nối tiếp nhau bạt ngàn. Tại Như Xuân, người dân sử dụng giống ổi Đài Loan, là loại cây dễ trồng, thích nghi được với mọi chất đất, thời gian sinh trưởng ngắn, chỉ cần được chăm sóc tốt và đúng quy trình kỹ thuật, cây sẽ phát triển và cho năng suất, chất lượng cao.

Tại xã Bãi Trành - thủ phủ của cây ổi trên đất Như Xuân, gia đình ông Nguyễn Duy Vĩnh ở thôn Hồ là một trong những hộ đầu tiên mở rộng diện tích sản xuất ổi theo quy mô hàng hóa. Giữa màu xanh bạt ngàn của cây ổi, đợt nắng những ngày cuối tháng 8 dường như dịu nhẹ hơn.

Đang thu hoạch những trái chín và bấm ngọn, tỉa lá cho ổi, ông Vĩnh, cho biết:

“Từ năm 2015, thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, gia đình tôi đã đưa 300 gốc ổi lê Đài Loan vào trồng trên diện tích 0,7 ha đồi dốc thay thế cho những cây trồng hiệu quả kinh tế thấp, như: mía, sắn... Nhờ phù hợp với chất đất, khí hậu của địa phương, chỉ sau 6 tháng cây ổi đã cho thu hoạch với quả tròn đều, da bóng, nhiều cùi, ít hạt, chắc và ngọt đậm.

Trước đây, cây ổi chỉ cho quả làm 2 đợt chính trong năm là từ tháng 6 đến tháng 9 và từ tháng 11 đến tháng 12 nên năng suất, hiệu quả kinh tế không cao. Tuy nhiên, khi gia đình áp dụng những tiến bộ khoa học - kỹ thuật, như chủ động bấm ngọn, tuốt lá, cung cấp đủ dinh dưỡng để cây phục hồi, nảy chồi và ra lộc, ổi ra quả quanh năm và tập trung nhiều vào những ngày giáp Tết Nguyên đán... Nhờ đó, cây cho hiệu quả kinh tế cao hơn”.

Được biết, trung bình mỗi năm, gia đình ông Vĩnh thu hoạch từ 15 - 20 tấn quả, doanh thu 200 - 230 triệu đồng/năm, lợi nhuận khoảng 130 - 150 triệu đồng/năm.

Rời nhà ông Vĩnh, chúng tôi đến thăm vườn ổi của gia đình ông Quách Hùng Cường, thôn 10, xã Bãi Trành. Dẫn chúng tôi đi thăm vườn ổi, ông Cường phấn khởi:

“Hiện, gia đình tôi có 0,4 ha sản xuất ổi lê Đài Loan. Nhờ sản xuất theo quy trình VietGAP và tham gia vào HTX Vĩnh Thịnh Bãi Trành nên sản phẩm ổi của chúng tôi luôn có thị trường tiêu thụ ổn định, sản phẩm được người tiêu dùng tin tưởng, đánh giá cao về chất lượng".

Cũng theo ông Cường, trồng và chăm sóc cây ổi không khó. Song, để ổi ra quả to, mẫu mã đẹp, chất lượng quả tốt thì cần phải thực hiện theo đúng quy trình. Thông thường, ổi được trồng vào đầu mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 6 (Âm lịch), với mật độ 3x3m là thích hợp nhất; một tháng trước khi ổi ra hoa, cần phải cung cấp thêm dinh dưỡng để cây ra hoa nhiều hơn. Khi quả đạt đường kính từ 2,5 - 3cm phải bọc túi nilon để tránh côn trùng, sâu bệnh và nấm...

Ổi được trồng trên vùng đất đồi, đủ nắng, đủ gió, lại được chăm sóc đúng kỹ thuật, nên chất lượng luôn được bảo đảm. Những người đã từng thưởng thức đều nhận xét ổi Như Xuân không những cùi dày, mà còn có vị ngọt đậm và giòn... Chất lượng và giá trị của sản phẩm ổi Như Xuân được khẳng định khi UBND huyện Như Xuân đăng ký bảo hộ nhãn hiệu cho sản phẩm ổi Như Xuân và sản phẩm được gắn sao OCOP.

Ông Nguyễn Minh Hải, Phó chủ tịch UBND xã Bãi Trành, cho biết:

Để nâng cao giá trị kinh tế và sức cạnh tranh của sản phẩm ổi Như Xuân trên thị trường, UBND xã đã hỗ trợ thành lập HTX Vĩnh Thịnh Như Xuân để liên kết các hộ sản xuất ổi theo quy trình VietGAP và thu mua, tiêu thụ sản phẩm trên thị trường.

Với chất lượng vượt trội, được gắn sao OCOP và truy xuất nguồn gốc rõ ràng, ổi Như Xuân đã và đang được tiêu thụ tại nhiều cửa hàng, siêu thị trong, ngoài tỉnh.