Thương hiệu TKV với công tác an toàn lao động

Xác định, công tác đảm bảo an toàn vệ sinh lao động là nhiệm vụ hàng đầu của cả hệ thống chính trị, TKV luôn nâng cao hiệu quả lãnh đạo của các cấp ủy Đảng và hệ thống chính trị từ Tập đoàn đến các đơn vị thành viên.

Theo báo cáo của TKV, năm 2023, TKV đã ban hành 34 văn bản chỉ đạo về công tác an toàn, và tổ chức 24 đợt kiểm tra, phúc tra theo chuyên đề, đột xuất và nhiều cuộc kiểm tra của lãnh đạo Tập đoàn.

Các đơn vị tổ chức thực hiện có nghiệm thu hàng quý; đã bổ sung, sửa chữa, kiểm định nhiều trang thiết bị an toàn, cải thiện điều kiện làm việc, bổ sung kiến thức, kỹ năng làm việc cho người lao động, đây là yếu tố quan trọng nhằm đảm bảo an toàn trong lao động sản xuất.

Năm 2024, TKV đặt ra mục tiêu “An toàn - Đoàn kết - Phát triển - Hiệu quả”, giảm thiểu số vụ tai nạn lao động (TNLĐ) và sự cố do chủ quan gây nên; giảm số vụ sự cố loại 1, tai nạn lao động chết người; không để xảy ra các vụ tai nạn, sự cố mang tính thảm họa.

TKV đẩy mạnh việc đầu tư công nghệ sản xuất tiên tiến, hiện đại vào sản xuất để tăng năng suất lao động, nâng cao mức độ an toàn, kiên quyết loại bỏ các công nghệ cũ, lạc hậu, có nguy cơ mất an toàn trong tất cả các loại hình sản xuất…

Đồng thời, TKV đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao tác phong công nghiệp, ý thức tự chủ an toàn của người lao động và người sử dụng lao động về công tác an toàn vệ sinh lao động, xây dựng văn hoá doanh nghiệp, văn hoá an toàn lao động; tăng cường các hình thức kiểm tra, phòng ngừa, triệt tiêu các nguy cơ xảy ra tai nạn lao động và sự cố, đảm bảo an toàn lao động trong sản xuất…

Hàng loạt các gói thầu vận chuyển than quen mặt

Mặc dù công tác đảm bảo an toàn lao động luôn được TKV chỉ đạo xuyên suốt, thế nhưng theo tìm hiểu của Thương hiệu và Công luận, các gói thầu vận chuyển than đường bộ ở các công ty thành viên thuộc TKV đang được triển khai tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn lao động rất cao.

Nhắc đến các gói thầu vận chuyển than tiêu thụ đường bộ của các công ty thành viên thuộc TKV thì những cái tên như: Công ty Cổ phần Sản xuất và Thương mại Than Uông Bí (Công ty Thương mại Than Uông Bí – PV);  Công ty Cổ phần Vận tải Quảng Ninh (Công ty Vận tải Quảng Ninh – PV); Công ty Cổ phần Khoáng sản và Thương mại Itasco (Công ty Itasco); Công ty Cổ phần Vận tải và Kinh doanh than – Vinacomin (Công ty Kinh doanh than – PV),… Đây có thể nói là những nhà thầu quen mặt “đến hẹn lại lên” thay nhau tham gia và trúng các gói thầu vận chuyển than do các công ty thành viên thuộc TKV là bên mời thầu.

Theo thống kê, từ tháng 11/2023 đến tháng 5/2024, tại các gói thầu vận chuyển than đường bộ do các công ty thành viên thuộc TKV là bên mời thầu Công ty Itasco trúng 2 gói thầu, Công ty Vận tải Quảng Ninh trúng 3 gói thầu Công ty Kinh doanh than trúng 5 gói, ở vị trí nhiều nhất là Công ty Thương mại Than Uông Bí với việc tham gia và trúng 9 gói thầu. Điều đáng chú ý hơn cả là ở các gói thầu trên, các nhà thầu này thay nhau liên danh để tham gia trúng và thực hiện gói thầu.

Đơn cử như gói thầu Gói thầu số 01; Dịch vụ vận chuyển than bằng ô tô phục vụ sản xuất kinh doanh năm 2024 có giá 243.121.379.526 VND do Công ty Tuyển than Hòn Gai – Vinacomin là bên mời thầu. Liên danh: Công ty cổ phần sản xuất và thương mại than Uông Bí; Công ty cổ phần Khoáng sản và Thương mại Itasco với giá trúng thầu là 241.970.285.600 VND giảm 1.151.093.926 VND, tỷ lệ tiết kiệm chỉ đạt vỏn vẹn 0,47%.

Trước đó, tại gói thầu VTTM 2024: Vận chuyển than bằng ô tô năm 2024 do Công ty Kho vận và Cảng Cẩm Phả - Vinacomin là bên mời thầu với giá: 138.137.263.880 VND. Liên danh: Công ty cổ phần sản xuất và thương mại than Uông Bí; Công ty cổ phần Vận tải và Kinh doanh Than - Vinacomin; Công ty cổ phần Dịch vụ Vận tải Quảng Ninh; Công ty cổ phần Khoáng sản và Thương mại Itasco là các nhà thầu được lựa chọn với giá trúng thầu là 137.446.848.000 VND, giảm 690.415.880 VND tỷ lệ tiết kiệm chỉ đạt 0.5%.

Ngoài ra, với tư cách đấu thầu độc lập, Công ty Thương mại Than Uông Bí tham gia và trúng các gói thầu vận chuyển than cũng như chế biến than với tỷ lệ trúng gần tuyệt đối.

Cụ thể, Gói thầu số 01: Vận chuyển than bằng ô tô năm 2024 do Công ty Kho vận Đá bạc – Vinacomin là bên mời thầu có giá 46.867.065.010 VND, Công ty Thương mại Than Uông Bí trúng thầu với giá 46.659.438.808 VND, giảm 207.626.202 VND tỷ lệ tiết kiệm đạt 0.44%.

Dịch vụ thuê ngoài vận chuyển than bằng ô tô năm 2024 có giá mời thầu là 22.911.295.440 VND (Hai mươi hai tỷ chín trăm mười một triệu hai trăm chín mươi lăm nghìn bốn trăm bốn mươi đồng chẵn) do Công ty Tuyển than Cửa Ông – TKV là bên mời thầu, Công ty Thương mại Than Uông Bí là nhà thầu được lựa chọn với giá trúng thầu là 22.811.229.685 VNĐ

Đặc biệt, ở Công ty Than Mạo Khê – TKV đối với các gói thầu vận chuyển thì Công ty Thương mại Than Uông Bí luôn “độc diễn” nhiều năm. Gần đây nhất, ở hai gói thầu vận chuyển Công ty Thương mại Than Uông Bí cũng tham gia và trúng cả 2 gói thầu.

Cụ thể, vận chuyển than bằng ô tô trong tuyến đường nội bộ mỏ giao cho Công ty Kho vận Đá Bạc - Vinacomin năm 2024 có giá 13.758.291.171 VND do Công ty Than Mạo Khê – TKV là bên mời thầu, Công ty Thương mại Than Uông Bí vẫn là nhà thầu được lựa chọn với giá trúng thầu là 13.049.747.157

Tiếp đó là gói thầu Thi công xúc bốc, vận chuyển than nguyên khai và vận chuyển đá thải sàng năm 2024 có giá 9.891.146.110 VND thuộc Dự toán xúc bốc + vận chuyển than nguyên khai và đá thải sàng năm 2024 do Công ty Than Mạo Khê – TKV làm bên mời thầu. Công ty Thương mại Than Uông Bí trúng thầu với giá  9.792.175.940 VNĐ.

Theo tài liệu, hồ sơ ở những năm trước đó, với các gói thầu vận chuyển than ở các công ty trên thì cũng chỉ có những đơn vị này tham gia đấu và trúng thầu.

Như vậy có thể thấy, các nhà thầu quen mặt thường xuyên thay nhau trúng cái gói vận tải do các công ty thành viên của TKV là bên mời thầu với tỷ lệ tiết kiệm rất thấp cho ngân sách nhà nước.

Mất an toàn lao động tại các gói thầu vận chuyển than?

Ngoài việc trúng thầu với tỷ lệ tiết kiệm rất thấp, thì các gói thầu vận chuyển than đường bộ đang tồn tại những nhiều bất cập, hạn chế dẫn đến mất an toàn lao động.

Theo tài liệu đấu thầu, trong phần tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu tất cả các gói thầu vận chuyển than đều có phần tiêu chuẩn đánh giá về thiết bị chủ yếu. Theo đó, các loại ô tô tham gia thực hiện gói thầu đều phải đảm bảo các quy định về trọng tải theo giấy chứng nhận đăng kiểm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Thế nhưng, theo ghi nhận của Thương hiệu và Công luận tại các tuyến đường vận chuyển than của TKV, các loại xe tham gia thực hiện các gói thầu trên đều có dấu hiệu cơi nới thành thùng, chở quá trọng tải cho phép gấp 2 thậm chí 3 lần.

Đơn cử như xe tải mang biển kiểm soát 14H.04093 dán logo mang tên Công ty cổ phần Dịch vụ Vận tải Quảng Ninh, theo giấy chứng nhận đăng kiểm, trọng tải thiết kế của xe này là 13520kg (13,52 tấn) thế nhưng, sau khi được cơi nới thành thùng lên thì xe này đã chở tới hơn 30 tấn.

Hoặc xe tải mang biển kiểm soát 29H.90021 dán logo mang tên Công ty Cổ phần Sản xuất và Thương mại Than Uông Bí có tải trọng thiết kế theo đăng kiểm là 13620kg (13,62 tấn), tuy nhiên, sau khi được cơi nới thành thùng thì xe này đã “cõng” được số lượng hàng hoá lên đến 30 tấn.

Hay như xe tải mang biển kiểm soát 14C.30459 dán logo liên danh Itasco theo giấy chứng nhận đăng kiểm, trọng tải thiết kế của xe này là 12900kg (12,9 tấn) thế nhưng, sau khi được cơi nới thành thùng lên thì xe này đã chở tới hơn 30 tấn. Tương tự, theo ghi nhận các xe tải mang biển kiểm soát 14C.29507; 14H.00413; 14H.00430; 14H.01338; 14H.02059,… cũng đang tồn tại những vi phạm trên.

Làm nghề lái xe tải chở đất đá ở các khai trường than khu vực Mông Dương ra cảng Khe Dây đã hơn 10 năm, anh P.V.T (Phường Mông Dương, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh) tiết lộ, các xe chở đất đá ở đây đa số là chở quá tải, thành thùng thì cơi nới có khi lên gấp 3, gấp 4, nhiều xe viện cớ là đi trong đường nội bộ còn không có đăng ký, đăng kiểm. Bởi theo anh T. nếu chở đúng tải thì làm gì có lãi.

“Em nhìn xem, đường thì xấu mà lại rất trơn chỉ cần bất cẩn là sẽ mất phanh, mất lái ngay lập tức. Hầu như ngày nào ở đây chẳng có tai nạn, nhẹ thì tụt bánh xuống hố, nặng thì lập xe, hoặc đâm nhau. Người ta thiết kế ra trọng tải cho các xe là chỉ giới hạn an toàn trong mức đó mà mình lại chở quá tải thì đương nhiên là mất an toàn rồi. Nhưng vì miếng cơm manh áo mình vẫn phải bám nghề”, anh T. chia sẻ.

Còn anh H.V.M lái xe cho một đơn vị vận tải than khu vực cảng Làng Khánh, TP.Hạ Long, Quảng Ninh thì tiết lộ, đa số các xe chở than từ khai trường mỏ Hà Lầm, Hà Tu, Hòn Gai ra cảng sử dụng xe tải loại Howo cơi nới thành thùng. Nhìn bằng mắt thường cũng biết là quá tải.

“Biết là nguy hiểm vậy những vẫn phải chạy ạ vì mình là người làm thuê mà họ giao như nào thì mình làm như vậy. Chúng tôi cũng ý kiến nhiều nhưng lãnh đạo thì lại bảo là đường này nội bộ tập đoàn nên muốn chạy thế nào thì chạy. Phải chở quá tải thì mới có hiệu quả chứ chở đúng tải thì ăn gì? Chở nặng quá xe nổ lốp, lật với mất phanh là thường em ạ”, anh M. nói.

Ngày 23/4/2024, theo ghi nhận của phóng viên Thương hiệu và Công luận, tại tuyến đường vận chuyển than từ các mỏ than khu vực Mông Dương ra cảng Khe Dây cũng đã xảy ra tai nạn va chạm mạnh giữa 2 xe than di chuyển ngược chiều than khiến 2 đầu xe bị móp méo, hư hỏng nặng. Không rõ thiệt hại về người nhưng sự cố tai nạn trên đã gây ách tắc kéo dài.

Cũng có nhiều ý kiến cho rằng, việc vận chuyển than trong đường nội bộ do TKV thì không cần quan tâm đến việc cơi nới thành thùng hay quá trọng tải bởi những xe đó không tham gia giao thông cùng tuyến đường với các phương tiện khác.

Theo một chuyên gia trong lĩnh vực gia thông vận tải, xe chở quá tải ảnh hưởng nghiêm trọng tới các thao tác kỹ thuật của lái xe như căn đường và xử lý tình huống không chuẩn xác. Chở quá tải còn là nguyên nhân gây ra các hư hỏng đột ngột như nổ lốp, giảm hoặc mất hiệu lực của hệ thống phanh, lật xe khi vào cua… dẫn đến những vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng. Còn về trường hợp các loại xe vận chuyển than trong đường nội bộ của TKV, nếu thực sự không cần thiết, thì tại sao những gói thầu vận chuyển lại yêu cầu những điều kiện đó?

“Nếu đưa ra quy định mà lại không thực hiện những quy định đó thì khác gì vi phạm quy định, vi phạm pháp luật?” Vị chuyên gia nhấn mạnh.

Ở một diễn biến khác, tại quyết định 3466/QĐ-UBND do ông Cao Tường Huy – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh (nay là Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh) ký ngày 15/08/2019 về việc sắp xếp cảng, bến thuỷ nội địa tiêu thụ than, bã sàng, đá xít, đất đá lẫn than và tuyến đường vận chuyển trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025 quy định rất rõ về trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước đối với việc quản lý giám sát hoạt động vận chuyển, tiêu thụ than.

Cụ thể: Sở Giao thông vận tải: Là cơ quan đầu mối tham mưu thực hiện Quyết định này, có trách nhiệm thường xuyên kiểm soát, đôn đốc việc thực hiện; rà soát, cập nhật, tiếp nhận ý kiến của các sở, ngành, địa phương, đơn vị liên quan để chủ động nghiên cứu, tổng hợp, tham mưu đề xuất, báo cáo UBND tỉnh giải quyết theo quy định. Định kỳ hàng quý (và đột xuất khi có yêu cầu) báo cáo kết quả thực hiện về UBND tỉnh.

Đồng thời, chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật và trước tỉnh về việc triển khai thực hiện các nội dung theo Quyết định này, trong đó để xảy ra sai phạm tại cảng, bến thuộc trách nhiệm của Sở Giao thông vận tải.

Các sở, ngành có liên quan: Tăng cường trách nhiệm trong công tác quản lý nhà nước, chủ trì tham mưu đối với các nội dung thuộc lĩnh vực theo chức năng, nhiệm vụ quy định; phối hợp với các cơ quan chức năng và các địa phương quản lý chặt chẽ việc vận chuyển than trên đường và tại cảng, bến được quy định tại Quyết định này.

UBND các huyện, thị xã, thành phố: Quản lý trực tiếp trên địa bàn từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ đối với hoạt động khai thác, vận chuyển, tiêu thụ than, bã sàng, đá xít, đất đá lẫn than; tăng cường quản lý cảng, bến, tuyến vận chuyển than, khoảng sản trên địa bàn; là lực lượng chính phát hiện các sai phạm, xử lý hoặc đề nghị các cơ quan chức năng xử lý; chủ động quản lý đất đai, bến bãi, kiên quyết dẹp bỏ bến bãi trái phép….

Có thể thấy, việc vi phạm về cơi nới, quá tải của những xe tham gia thực hiện gói thầu vận chuyển than tại các công ty thành viên thuộc TKV là rõ ràng. Dư luận đặt ra câu hỏi: Lực lượng chức năng nào sẽ là người chịu trách nhiệm cũng như xử lý những vi phạm trên? Câu hỏi này có lẽ nên dành cho chính quyền tỉnh Quảng Ninh cùng các cơ quan chuyên môn liên quan trả lời bạn đọc.

Khánh Quyên – Phương Thảo