Tim Cook và Sundar Pichai – 2 nhà lãnh đạo hàng đầu tại Apple và Google từng cùng nhau ăn tối ở một nhà hàng Việt Nam tại Mỹ vào năm 2017. Bức ảnh chụp 2 người đã tóm tắt phần nào về mối quan hệ giữa 2 công ty quyền lực nhất thung lũng Silicon.

Khi 2 người đàn ông nâng ly rượu đỏ tại một chiếc bàn cạnh cửa sổ ở nhà hàng, 2 công ty của họ đang tham gia vào giai đoạn vô cùng quan trọng để gia hạn một trong những thỏa thuận kinh doanh lời lãi nhất trong lịch sử: Để công cụ tìm kiếm Google là lựa chọn mặc định trên iPhone và các thiết bị khác của Apple. Với trị giá hàng tỷ USD, cả 2 công ty đã củng cố vị thế của họ như những gã khổng lồ công nghệ toàn thế giới.

Cho tới năm 2020, mối quan hệ giữa cả 2 bên bắt đầu xuất hiện những vết rạn. Tháng 10/2020, Bộ Tư pháp Mỹ đã nộp đơn kiện chống Google - cho rằng công ty này đã có những hành vi chống cạnh tranh, chèn ép đối thủ và duy trì thế độc quyền trong thị trường truy vấn thông tin.

Để kiện Google, chính phủ phải lật lại bản hợp đồng được ký lần đầu cách đây 15 năm, giúp Apple và Google trở thành liên minh mà không đối thủ nào có thể lật đổ. Đây cũng được cho là bằng chứng cho thấy mối quan hệ vô cùng đặc biệt giữa 2 công ty quyền lực bậc nhất thung lũng Silicon.

Thuật ngữ kỳ lạ ở Thung lũng Silicon: HỢP TÁC

"Có một thuật ngữ kỳ lạ ở Thung lũng Silicon: Hợp tác. Ngoài cạnh trạnh khốc liệt, bạn cũng phải hợp tác nữa", Broce Sewell – Cố vấn trưởng cho Apple trong giai đoạn 2009 – 2017 nói.

Apple và Google thậm chí luôn song hành cùng nhau mặc dù Tim Cook từng nói rằng quảng cáo Internet – cỗ máy in tiền của Google "giám sát người dùng", còn Steve Jobs tuyên bố sẽ có "chiến tranh" khi biết tin Google phát triển hệ điều hành cạnh tranh với iPhone.

Riêng Apple và công ty mẹ Google là Alphabet hiện có vốn hóa tổng cộng hơn 3.000 tỷ USD cạnh tranh trên nhiều mặt trận, như điện thoại thông minh, bản đồ kỹ thuật số và máy tính xách tay. Tuy nhiên, họ cũng biết làm thế nào để mối quan hệ giữa cả 2 trở nên tốt đẹp mà ví dụ điển hình chính là thỏa thuận để Google trở thành công cụ tìm kiếm mặc định trên các sản phẩm Apple.

Theo dữ liệu của Bộ Tư pháp Mỹ, gần một nửa lưu lượng truy cập tìm kiếm của Google hiện đến từ các thiết bị của Apple. Chính bởi vậy, viễn cảnh mất thỏa thuận với Apple đã được mô tả là một kịch bản "tình trạng báo động" bên trong nội bộ Google. khi người dùng iPhone tìm kiếm trên Google, họ sẽ thấy quảng cáo từ những dịch vụ khác của Google gồm cả YouTube. Một cựu nhân viên giấu tên của Google khẳng định mất đi lượt tìm kiếm từ các sản phẩm của Apple chắc chắn sẽ là thảm họa với công ty.

Các công tố viên thì cho rằng thỏa thuận này là chiến thuật phi pháp mà Google sử dụng để "bành trướng" mô hình kinh doanh. Mặc dù là 2 đối thủ cạnh tranh ở Thung lũng Silicon, Apple đang hứng chịu chỉ trích vì tạo điều kiện cho hành vi chống cạnh tranh, góp phần đưa Google trở thành trung tâm của Internet.

Những đối thủ nhỏ như Yelp, Expedia thường phàn nàn sự thống trị của Google khiến họ bị chèn ép. Microsoft cũng từng nói nếu bộ máy tìm kiếm Bing được cài mặc định trên iPhone và iPad, doanh thu quảng cáo của họ sẽ cao hơn nhiều. Các đối thủ cạnh tranh nhỏ hơn như Duckduckgo thì buộc phải bán mình.

Apple hiện nhận được khoảng 8 tỷ đến 12 tỷ USD mỗi năm từ Google - tăng từ 1 tỷ USD vào năm 2014 - để đổi lấy việc mặc định công cụ tìm kiếm Google vào các sản phẩm của mình. Đây có lẽ là khoản thanh toán lớn nhất mà Google thực hiện cho bất kỳ đối tác nào và nó chiếm 14 đến 21% lợi nhuận hàng năm của Apple. Đó chắc chắn không phải khoản tiền mà Apple muốn buông tay.

Tim Cook và Sundar Pichai từng gặp lại nhau vào năm 2018 để bàn về cách tăng doanh thu tìm kiếm. "Tầm nhìn của chúng ta là làm việc như thể cùng trong một công ty", trích lời nhân viên cấp cao của Apple tiết lộ nội dung cuộc trò chuyện giữa đôi bên.

Một cuộc chia tay chắc chắn sẽ là vết thương nặng đối với Apple. Tuy nhiên, tờ New York Times nhận định điều đó thậm chí sẽ là một mối đe dọa đáng sợ hơn đối với Google, bởi họ không có bất kỳ cách nào rõ ràng để thay thế lưu lượng truy cập bị mất từ Apple.

Điều đó cũng có thể thúc đẩy Apple mua lại hoặc xây dựng công cụ tìm kiếm của riêng mình. Trong nội bộ google, mọi người tin rằng Apple đủ khả năng tạo ra công cụ tìm kiếm cạnh tranh trực tiếp với Google. Google cũng lo lắng rằng nếu mất đi thỏa thuận, Apple có thể khiến người dùng Iphone khó truy cập vào công cụ tìm kiếm Google hơn.

Một phát ngôn viên của Apple từ chối bình luận về quan hệ đối tác, trong khi một phát ngôn viên của Google thì tiết lộ rằng phía công ty luôn phải bảo vệ thỏa thuận này. Mặc dù hóa đơn của Google phải trả cho Apple tiếp tục tăng nhưng Google luôn nhắc đi nhắc lại rằng họ thống trị mảng tìm kiếm trên internet vì được người dùng yêu thích, không phải vì họ đang mua chuộc khách hàng. Công ty lập luận rằng bộ tư pháp đang vẽ một bức tranh không đầy đủ; sự hợp tác của họ với apple, không khác gì việc Coca-Cola trả tiền cho một siêu thị để được trưng bày sản phẩm trên một không gian kệ nổi bật.

"Hành động như thể chúng ta cùng một công ty"

Google cho biết thêm, các công cụ tìm kiếm khác như Bing của Microsoft cũng có thỏa thuận chia sẻ doanh thu với Apple để xuất hiện dưới dạng tùy chọn tìm kiếm thứ cấp trên iPhone. Ngoài ra, Apple cho phép mọi người thay đổi công cụ tìm kiếm mặc định của họ từ Google - mặc dù rất ít người có thể làm điều đó vì mọi người thường không mày mò với các cài đặt như vậy và nhiều người thích Google hơn.

Về phần mình, Apple hiếm khi công khai thừa nhận thỏa thuận của mình với Google. Bernstein Research phát hiện rằng trong báo cáo tài chính đầu năm của Apple, nó được gọi là "doanh thu cấp phép".

Lãnh đạo Apple cũng công khai khen ngợi Google: "Công cụ tìm kiếm của họ là tốt nhất", Tim Cook nói khi được hỏi vào cuối năm 2018 tại sao ông hợp tác với một công ty mà ông cũng ngầm chỉ trích. Ông nói thêm rằng Apple cũng đã tạo ra những cách làm nhiều cách hạn chế việc thu thập dữ liệu của Google. Việc này không giới hạn ở các tìm kiếm trong trình duyệt safari của Apple; nó mở rộng đến hầu như tất cả các tìm kiếm được thực hiện trên các thiết bị của Apple, bao gồm cả trợ lý ảo, siri và trên ứng dụng iphone và trình duyệt Chrome của Google.

Mối quan hệ giữa 2 công ty đã chuyển từ tranh cãi trong quá khứ sang "hợp tác" ngày nay. Khi Google mới thành lập, 2 nhà sáng lập Larry Page và Sergey Brin xem Steve Jobs là cố vấn thân cận, luôn có nhau để bàn về tương lai công nghệ.

Vào năm 2005, Apple và Google đã ký thỏa thuận đưa Google trở thành công cụ tìm kiếm mặc định trên trình duyệt Safari của Mac OS X. Một cựu giám đốc Apple (giấu tên) nói rằng Tim Cook, lúc ấy là cấp dưới của Jobs, đã nhận thấy tiềm năng của thỏa thuận.

Các khoản thanh toán của Google là lợi nhuận thuần túy và tất cả những gì Apple phải làm là giới thiệu một công cụ tìm kiếm mà người dùng của họ đã muốn. Apple đã mở rộng thỏa thuận cho sản phẩm lớn sắp tới của mình: iPhone. khi Jobs tiết lộ iPhone vào năm 2007, ông đã mời Eric Schmidt, giám đốc điều hành của Google, tham gia cùng ông trên sân khấu cho sự kiện iPhone nổi tiếng đầu tiên của Apple.

"Nếu sáp nhập hai công ty, chắc chúng tôi sẽ gọi tên là AppGoo", Schmidt, người cũng nằm trong hội đồng quản trị của Apple, nói đùa.

Tuy nhiên, kể từ sau đó mối quan hệ giữa cả 2 trở nên khó khăn. Google đã lặng lẽ phát triển một đối thủ cạnh tranh với iPhone: Hệ điều hành điện thoại thông minh được gọi là Android mà bất kỳ nhà sản xuất điện thoại nào cũng có thể sử dụng. Jobs rất tức giận. Vào năm 2010, Apple đã kiện một nhà sản xuất điện thoại sử dụng Android. "Tôi sẽ phá hủy Android", Jobs nói với người viết tiểu sử của mình, Walter Isaacson. "Tôi sẽ dành hơi thở cuối cùng của mình nếu cần thiết."

Một năm sau, Apple giới thiệu siri. Thay vì Google làm nền tảng cho trợ lý ảo, Apple chọn Bing của Microsoft. Tuy nhiên, quan hệ đối tác giữa 2 công ty trên iphone vẫn tiếp tục. Điều đó cũng không có gì quá khó hiểu khi mức lợi nhuận quá lớn để cả 2 quyết định buông tay.

Apple đã sắp xếp thỏa thuận để yêu cầu đàm phán lại định kỳ, theo một cựu giám đốc điều hành cấp cao, và mỗi lần, họ lại yêu cầu nhiều tiền hơn từ Google. Khoảng năm 2017, thỏa thuận đã được gia hạn. Thời điểm đó, Google đang chật vật vì lượt nhấp vào quảng cáo trên di động tăng trưởng thấp, trong khi Apple cũng không hài lòng với Bing trên Siri.

Tim Cook thông báo rằng Apple đặt mục tiêu tăng gấp đôi doanh thu dịch vụ của mình lên 50 tỷ USD vào năm 2020, một mục tiêu đầy tham vọng chỉ có thể thực hiện được nhờ các khoản thanh toán từ Google. Mùa thu năm 2017, Apple thông báo rằng Google hiện đang giúp Siri trả lời các câu hỏi và Google tiết lộ rằng các khoản thanh toán cho lưu lượng truy cập tìm kiếm của họ đã tăng vọt. Công ty đưa ra một lời giải thích cho một phần lý do khiến họ đột nhiên trả thêm hàng trăm triệu USD cho một số công ty giấu tên: "Thay đổi trong thỏa thuận đối tác"!

Nguồn: New York Times