Thưa ông, hiện tình hình dịch Covid-19 vẫn đang diễn biến phức tạp, ảnh hưởng xấu đến toàn bộ nền kinh tế; theo ông, giải pháp thiết thực để "tiếp sức" cho DN trong bối cảnh hiện nay là gì?

Bên cạnh việc cải cách thể chế, kiên quyết bãi bỏ những quy định rườm rà về điều kiện kinh doanh, gây lực cản cho DN thì cần xây dựng các chương trình hỗ trợ DN trong việc nâng cao năng lực quản trị, chuyển đổi, tái cơ cấu...

Ông Phan Đức Hiếu - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương

Cụ thể, trong nhóm các giải pháp hỗ trợ DN thì công cụ tín dụng hành chính (yêu cầu ngân hàng giảm lãi suất, khoanh giãn nợ cho DN…) là một trong những biện pháp giúp cải thiện dòng tiền, tuy nhiên lại tiềm ẩn nhiều rủi ro cho bên cấp vốn: Phát sinh nợ xấu, khó kiểm soát dòng tiền sau khi cấp cho DN...

Do đó, theo tôi, nên kết hợp biện pháp tín dụng hành chính với giải pháp hỗ trợ kèm theo nhằm giúp DN nâng cao năng lực quản trị, cơ cấu lại hoạt động kinh doanh, xây dựng chiến lược kinh doanh dài hạn trong bối cảnh mới.

Sự kết hợp này có hai ý nghĩa, thứ nhất, nâng cao năng lực của DN để hấp thụ khoản hỗ trợ tài chính; hai là, giải pháp để phục hồi mạnh mẽ và bền vững khu vực DN. Giải pháp này cần thiết ngay cả khi không có Covid-19.

Sỡ dĩ như vậy, vì các biện pháp hỗ trợ tài chính là cần thiết, nhưng về mặt dài hạn, nếu như Chính phủ không có chương trình hỗ trợ DN nâng cao năng lực quản trị, thì ngay cả khi được hỗ trợ về mặt tín dụng, chưa chắc DN đã có khả năng hấp thụ nguồn vốn. Đó là trường hợp của những DN quá yếu kém, sa sút, có được cấp vốn nhiều lần cũng không có khả năng tự quản trị để hồi phục.

Vậy, việc hỗ trợ DN cần thực hiện thế nào để đạt hiệu quả cao nhất, thưa ông?

Mục tiêu thực sự của tín dụng là để phục hồi, cơ cấu và phát triển DN. Và DN phải có năng lực hồi phục thì tín dụng bơm vào mới được hấp thụ. Chưa kể việc ngân hàng cũng là một DN nên họ phải đảm bảo các khoản vay của họ. Do đó, việc hỗ trợ DN cần phải có chọn lọc, trọng tâm, tránh dàn trải lãng phí. Theo tôi, ngay cả trong cấp vốn cũng nên có sự đầu tư đúng đối tượng để đạt hiệu quả cao nhất.

Giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp gặp khó khăn do dịch bệnh

Giảm lãi suất nhưng không nên giảm điều kiện cho vay. Vì nếu giảm điều kiện cho vay, khiến khoản vay dễ dàng giải ngân hơn, sẽ dẫn đến không kiểm soát được dòng tiền vay làm gia tăng nợ xấu. Bởi khi cấp tín dụng hàng loạt mà thiếu chọn lọc thì sẽ dẫn đến hiện tượng "zombie DN", nghĩa là DN đã chết lâm sàng, không có khả năng phục hồi, khi chúng ta bơm tín dụng vào, họ dùng tiền để trang trải những thất thoát, sau đó đóng cửa và rút khỏi thị trường.

Theo ông, cần tháo gỡ "nút thắt" này thế nào để vừa có tác dụng thúc đẩy tái cơ cấu, khôi phục sản xuất, kinh doanh, vừa giảm thiểu được khoản vay nợ xấu cho DN?

Theo tôi, ngân hàng và DN nên nghĩ đến các biện pháp khác, ví dụ như ngân hàng, thay vì cấp tín dụng có thể mua cổ phần ưu đãi trong các DN đó). Việc mua cổ phần của DN thực chất là một khoản đầu tư của ngân hàng nên nó không tạo ra nợ xấu. Nó khiến khoản vay đúng mục tiêu hơn, chặt chẽ hơn, thị trường hơn… Và muốn đầu tư hiệu quả, ngân hàng sẽ phải tính toán xem DN nào có khả năng phục hồi để đầu tư.

Biện pháp này phù hợp với bối cảnh dư địa chính sách tiền tệ không còn nhiều. Nó cũng nhằm đúng mục tiêu thực sự, tín dụng là để phục hồi, cơ cấu và phát triển DN.

Xin cảm ơn ông!