Cách TP.Kon Tum 25 km về hướng Bắc, làng Kon Trang Long Loi (huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum) nằm bình yên bên bờ hồ thủy điện Plei Krông. Nơi đây được biết đến như một địa điểm du lịch nổi tiếng tại Kon Tum. Cũng tại đây cứ mỗi độ xuân về, cộng đồng người Rơ Ngao lại tổ chức lễ cúng cái nước (hay cúng giọt nước) tưng bừng.

Theo già làng A Thui, lễ cúng cái nước là lễ hội trọng đại của làng Kon Trang Long Loi. Già làng A Thui cho biết từ xa xưa, người Rơ Ngao coi Yang Ia (thần nước) là vị thần cung cấp nguồn nước chính để phục vụ mùa màng và mang đến sức khỏe, sự bình an cho dân làng. Do đó, người Rơ Ngao không đào giếng hoặc lấy nước tùy tiện từ bất kỳ đâu để sử dụng cho việc sinh hoạt. Thay vào đó, dân làng tìm những mạch nước từ trong núi chảy ra và sử dụng thân cây đâm sâu vào lòng núi để dẫn nguồn nước tinh khiết về với dân làng. Những điểm lấy nước này được gọi là giọt nước. Đối với người Rơ Ngao, lễ cúng giọt nước là một lễ hội lớn và quan trọng nhất trong năm. Lễ cúng nhằm cầu Yang Ia ban cho dân làng nước sạch, sức khỏe và mùa màng bội thu.

Lễ hội của người Rơ Ngao ẢNH: ĐỨC NHẬT

Ngày đầu tiên diễn ra lễ hội, già làng phân công những thanh niên khỏe mạnh vào rừng sâu lấy cây lồ ô cao nhất để làm cây nêu trang trí tại bến nước. Cây nêu được xem là nơi thần linh trú ngụ và là vật tượng trưng cho sự đoàn kết của cả cộng đồng người. Bởi vậy cây nêu được trang trí càng rực rỡ, lộng lẫy thì mùa màng sẽ càng thuận lợi, tươi tốt. Các trai làng cũng được phân công phát quang cỏ dại và dọn dẹp sạch sẽ đoạn đường dẫn vào điểm lấy nước (giọt nước). Phụ nữ trong làng thì dọp dẹp, trang trí lại nhà rông và chuẩn bị sẵn đồ ăn, thức uống cho một ngày hội lớn. Khi mọi thứ đã chuẩn bị sẵn sàng, già làng A Thui ra đứng trước giọt nước và bắt đầu những lời khấn vái để mời thần linh về chứng giám, dự lễ cùng dân làng.

Lễ hội diễn ra tại làng Kon Trang Long Loi (huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum) ẢNH: ĐỨC NHẬT

Ngày thứ hai của lễ hội, phụ nữ dậy từ rất sớm để chuẩn bị những món ăn đặc sản. Số đồ ăn này sẽ được dân làng đem đến nhà rông. Thanh niên trong làng thì chỉnh lại âm điệu của giàn cồng chiêng; các thiếu nữ múa xoang sửa soạn bộ váy thổ cẩm sặc sỡ sắc màu… Khi mọi công đoạn chuẩn bị xong, già làng cùng đội cồng chiêng, múa xoang đi quanh nhà rông để cảm ơn thần linh đã phù hộ cho dân làng có được một vụ mùa bội thu. Mọi người cũng cầu mong thần linh phù hộ cho một năm mới mưa thuận gió hòa và dân làng có sức khỏe để chăm sóc vụ mùa ngày một phát triển. Kết thúc nghi lễ, già làng A Thui dẫn đầu đoàn người đi một vòng quanh sân. Dân làng lần lượt thưởng thức từng ghè rượu và âm thanh cồng chiêng vang lên, những vòng xoang uyển chuyển nối tiếp nhau. Làn điệu dân ca và những sáng tác ngẫu hứng được dịp thăng hoa.

Cũng theo già A Thui, thông thường lễ hội của cộng đồng người Rơ Ngao diễn ra trong 3 ngày và hội đồng làng quyết định các hoạt động kết thúc vào 6 giờ chiều mỗi ngày và bắt đầu lại vào sáng sớm hôm sau để lễ hội trở nên văn minh, lành mạnh.

Bà Nguyễn Thị Thắm, Giám đốc Trung tâm văn hóa - thể thao - du lịch và truyền thông huyện Đăk Hà, cho biết lễ cúng giọt nước là một nghi lễ cúng tế truyền thống được lưu truyền từ bao đời nay, có ý nghĩa quan trọng trong đời sống sinh hoạt cộng đồng của người Rơ Ngao ở Đăk Hà. Lễ cúng có ý nghĩa cầu thần linh cho nước sạch, nước trong, dân làng khỏe mạnh, no ấm, mùa màng bội thu. “Kon Trang Long Loi là một trong những điểm đến du lịch tại địa phương. Việc người dân tổ chức các lễ hội vừa để bảo tồn, phát huy văn hóa dân tộc, lại vừa góp phần thúc đầy du lịch tại địa phương phát triển. Vì vậy chính quyền địa phương luôn hỗ trợ người dân tổ chức các lễ hội”, bà Thắm nói.