1. Cuộc đời tôi đã nhiều lần rời xa nơi chôn nhau cắt rốn, nhưng sâu thẳm trong lòng luôn thổn thức, da diết nhớ về góc phố với gốc bàng xanh bên mảnh vỉa hè với những viên đá khấp khểnh, bong tróc. Nhớ những trưa hè ve râm ran dọc phố, nắng chói chang xuyên qua tán lá bàng vẽ nên chùm hoa nắng xuống mặt đường nhựa. Qua khung của sổ gác hai nhìn ra, góc phố nhà tôi đẹp tựa bức tranh mùa hè sống động…

Lần trở về đầu tiên trong đời tôi vào những ngày cuối của cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân ở miền Bắc. Sau thắng lợi của quân và dân ta ở cả 2 miền Nam - Bắc, đế quốc Mỹ buộc phải ngồi vào bàn ký kết Hiệp định chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam. Từ nơi sơ tán ở tỉnh Hà Tây (cũ), đám học sinh chúng tôi hớn hở vác đồ đạc trở về Hà Nội. Xuống ô tô tại bến xe Hà Đông, mấy anh em tôi nhảy lên xe điện leng keng, vừa ngắm nhìn phố phường, vừa nói cười hả hê.

Ra tới Bờ Hồ, chúng tôi lại chuyển qua tuyến tàu điện xuống phía Bạch Mai và xuống ga phố Huế. Ngay lập tức, đập vào mắt chúng tôi là căn nhà đổ nát do trúng bom của bọn giặc trời “thần sấm” Mỹ. Khói hương nghi ngút tỏa ra từ đống gạch ngổn ngang khiến chúng tôi bàng hoàng. Một cảm giác mất mát xâm chiếm trong tôi…

2. Lần đi và trở về thứ hai trong đời tôi là khi tôi hoàn thành nhiệm vụ trong quân ngũ, trở về bằng ô tô từ Thanh Hóa. Năm ấy miền Nam đã hoàn toàn giải phóng, đất nước đã thống nhất. Ngồi trên ô tô, tôi thầm cất tiếng hát nho nhỏ “như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng…” trong niềm tự hào, vì đơn vị tôi cũng là một cánh quân tiến vào Sài Gòn, góp sức vào thắng lợi của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Xe đỗ tại Bến xe Kim Liên nằm trên phố Trần Nhân Tông. Hà Nội giờ ấy đã lên đèn. Tôi đeo ba lô đi như nhảy chân sáo về nhà, quên cả mỏi mệt trong tiết thu lành lạnh của phố phường…

3. Lần trở về Hà Nội thứ ba trong đời tôi thật là đặc biệt. Là người lính hoàn thành nhiệm vụ trong quân đội, với sự miệt mài học tập, nghiên cứu, tôi đạt kết quả học tập xuất sắc, được chọn cử đi học đại học tại Liên Xô (cũ). Kết thúc khóa học, chúng tôi bay về nước với một cảm xúc rất khó diễn tả. Chỉ mong cho máy bay tăng tốc thật nhanh để được nhìn thấy Hà Nội, nhất là nhìn ngắm thành phố thân yêu từ tầm cao….

Hà Nội đang đổi mới từng ngày, xanh, sạch và đẹp Ảnh Lưu Quang Phổ

Tôi như người từ hành tinh khác mới đáp xuống thành phố. Chỉ trong tháng đầu tiên trở về nước, cảm nhận đầu tiên trong tôi là Hà Nội đã đổi khác rất nhiều. Xe điện đã không còn leng keng nữa. Thêm nhiều tuyến xe buýt chạy khắp nội ngoại thành.

Những nhà đổ nát ở phố Huế và Khâm Thiên đã được xây dựng lại thành những nhà cao tầng làm cửa hàng kinh doanh sầm uất. Bến xe ô tô Kim Liên cũng đã di dời, nơi đây mọc lên một Khách sạn liên doanh với nước ngoài cao vút, hiện đại. Nhà máy cơ khí Trần Hưng Đạo, đoạn phố nơi thơ ấu chúng tôi thường đá bóng mỗi sáng sớm, cũng đã dời lên Bắc Ninh.

Những năm liền sau đó, Nhà máy dệt 8-3, Nhà máy Cơ khí Hà Nội (tên cũ là Trung quy mô) cũng đã di dời khỏi thành phố. Thay vào đó là những khu đô thị mới với những căn hộ cao cấp như Times City, Royal City…Thiết kế tựa những khu đô thị ở nước ngoài, tiện nghi và hiện đại, thuận tiện cho những hộ gia đình có nhiều thế hệ cùng chung sống. Rồi những đường hầm, đường trên cao, cầu vượt… giải tỏa mật độ giao thông liên tiếp mọc lên khắp các hướng của thành phố. Cùng với đó, nhiều cao ốc, khu đô thị cao tầng khác cũng đua nhau mọc lên với nhiều tên phố, tên dường mới mẻ.

4. Nay tôi đã nghỉ hưu, không còn những chuyến đi xa để trở lại thành phố như trước nữa. Nhưng Hà Nội vẫn đổi mới từng ngày. Tháng trước lên Bờ Hồ, gạch lát quanh hồ còn cũ kỹ. Chỉ mấy tháng sau, vỉa hè quanh hồ Hoàn Kiếm đã lát đá bền vững, sáng bóng phẳng phiu. Trụ sở các cơ quan, đơn vị trong thành phố đều đã được xây dựng lại bền chắc, đẹp đẽ. Chỉ nhãng đi ít thời gian, nếu ta trở lại đoạn đường ấy, đoạn phố ấy, đã thấy thật nhiều đổi khác như có phép mầu biến hóa.

Rồi đây, tuyến tầu điện ngầm Metro sẽ hoàn thành, chạy quanh Hà Nội. Cùng với sân bay quốc tế Nội Bài, thành phố sẽ có thêm một sân bay nữa, phục vụ việc giao thông thuận tiện và nhanh chóng. Hà Nội của tôi sẽ đổi thay liên tục và sẽ không có điểm dừng trong công cuộc đổi mới đi lên.