Kỷ niệm 50 năm ngày ký kết Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam (27/1/1973 - 27/1/2023), Từ ngày 5 - 30/1/2023, tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III, Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, số 34 Phan Kế Bính, quận Ba Đình, Hà Nội khai mạc Triển lãm tài liệu lưu trữ: "Hội nghị Paris - Cuộc đàm phán lịch sử".

Các đại biểu cắt băng khai mạc Triển lãm tài liệu lưu trữ "Hội nghị Paris - Cuộc đàm phán lịch sử".

Lễ khai mạc nhận được sự quan tâm của các đồng chí Lê Hải Bình - Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng; lãnh đạo một số bộ, ngành; đại diện đại sứ quán một số quốc gia tại Việt Nam và nhiều nhân chứng lịch sử.

Cuộc đàm phán ký kết Hiệp định tại Paris kéo dài từ ngày 13/5/1968 - 27/1/1973, trải qua gần 5 năm với 201 phiên họp công khai, 45 cuộc gặp riêng cấp cao, 24 cuộc họp bí mật, 500 cuộc họp báo, 1.000 cuộc phỏng vấn, hàng trăm cuộc mít tinh ủng hộ Việt Nam. Ngày 27/1/1973, Hiệp định gồm 9 chương, 23 điều về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam được ký kết.

Sự kiện chính trị đặc biệt này được Triển lãm "Hội nghị Paris - Cuộc đàm phán lịch sử" tái hiện với trên 200 tài liệu, hình ảnh, hiện vật được lưu trữ tại các Trung tâm Lưu trữ Quốc gia II, III; Lưu trữ Bộ Ngoại giao, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam, Lưu trữ Quốc gia Hoa Kỳ, Lưu trữ Nga, Ban Liên lạc Cựu chiến binh Ban Liên hợp quân sự - Trại Davis và một số nhân chứng của Hội nghị...

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng phát biểu tại buổi khai mạc.

Phát biểu tại lễ khai mạc Triển lãm, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng cho biết: Triển lãm cung cấp cho các nhà nghiên cứu lịch sử, nhà ngoại giao cái nhìn toàn diện, chân thực về bối cảnh, quá trình diễn ra Hội nghị Paris. giúp công chúng tham quan triển lãm khắc ghi và tự hào về sự lãnh đạo của Đảng, về truyền thống vẻ vang của dân tộc và thắng lợi của Việt Nam trong quá trình giành độc lập, thống nhất đất nước.

"Hội nghị Paris - Cuộc đàm phán lịch sử" giới thiệu 3 nhóm nội dung: Tiến trình đàm phán Paris; Hội nghị Paris - cuộc đàm phán quyết liệt; Hiệp định Paris là một mốc son trong lịch sử dân tộc Việt Nam, mang tới khán giả góc nhìn tổng quan về hoàn cảnh trong nước và quốc tế dẫn tới Hội nghị Paris; quá trình đàm phán, ký Hiệp định Paris - “cuộc đấu trí, đấu bản lĩnh quyết liệt giữa nền ngoại giao non trẻ với nền ngoại giao lão luyện của một siêu cường hàng đầu thế giới". Các nhóm tài liệu giới thiệu cũng phản ánh mối quan hệ đặc biệt của Việt Nam với bạn bè quốc tế trên các lĩnh vực quân sự, chính trị và ngoại giao trong suốt quá trình đàm phán, ký kết hiệp định Paris lịch sử, ngày 27/1/1973, tiến tới chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam.

Trong số các hiện vật ảnh tư liệu trưng bày khán giả có dịp gặp lại nhiều dấu ấn lịch sử được lưu giữ qua các ảnh tư liệu hiện vật do các nhà báo quốc tế và của Việt Nam ghi lại những thời khắc lịch sử như: Tổng thống Mỹ Richard Nixon tuyên bố thông qua Hiệp định chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình tại Việt Nam, ngày 23/1/1973; Bộ trưởng Ngoại giao chính quyền Sài Gòn Trần Văn Lắm ký Hiệp định Paris về Việt Nam ngày 27/1/1973; Henry A. Kissinger và Lê Đức Thọ bắt tay sau khi ký Hiệp định chấm dứt chiến tranh lập lại hòa bình tại Việt Nam, năm 1973…

Bên cạnh các nhóm nội dung tư liệu về quá trình đàm phán hiệp định Paris, tại phần trưng bày các tư liệu, hiện vật của bạn bè quốc tế giới thiệu nhiều tư liệu, hiện vật cho thấy tình cảm tốt đẹp của bạn bè quốc tế và những người yêu chuộng hòa bình đã dành cho nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành lại độc lập tự do đất nước.

Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước Đặng Thanh Tùng khẳng định, Hiệp định Paris là một dấu son chói lọi trong lịch sử dân tộc Việt Nam, là thắng lợi to lớn trên mặt trận ngoại giao, đánh dấu bước phát triển mới của cách mạng Việt Nam. Hoa Kỳ buộc phải rút quân về nước là điều kiện thuận lợi để nhân dân ta tiếp tục đẩy mạnh cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam, tiến tới thống nhất đất nước.

Một góc Triển lãm giới thiệu tư liệu về quá trình đàm phán hiệp định Paris từ năm 1968 đến 1973.

Đánh giá về Triển lãm, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng nhận định, Triển lãm cung cấp cho các nhà nghiên cứu lịch sử, nhà ngoại giao cái nhìn toàn diện, chân thực về bối cảnh, quá trình diễn ra Hội nghị Paris. Đây cũng là cơ hội để giúp công chúng tham quan triển lãm khắc ghi và tự hào về sự lãnh đạo của Đảng, về truyền thống vẻ vang của dân tộc, về thắng lợi của Việt Nam trong quá trình giành độc lập, thống nhất đất nước về quân sự, chính trị, ngoại giao.

Triển lãm Hội nghị Paris - Cuộc đàm phán lịch sử là hoạt động giàu ý nghĩa, góp phần phát huy giá trị, nâng cao hiệu quả sử dụng các tài liệu lưu trữ về Hiệp định Paris. Qua đó, giúp công chúng có dịp hiểu hơn về cuộc đấu tranh của toàn Đảng, toàn quân và nhân dân ta trên con đường giành độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam.