Mới đây, triển lãm "Plus by Bảo Nam" đang bị tố sao chép ý tưởng từ các tác phẩm của những nghệ sĩ quốc tế. Trước vấn đề này, giới chuyên môn đã lên tiếng, phân tích vụ việc.

Ồn ào sao chép ý tưởng

Được biết, vụ việc này bắt nguồn từ một nghệ sĩ người Nga tên là Baina Uchaeva phát hiện ra điểm tương đồng giữa tác phẩm của "Plus by Bảo Nam" và các triển lãm của nghệ sĩ quốc tế, khi trực tiếp đến tham dự tại TPHCM.

Cụ thể, theo nghệ sĩ Baina, tác phẩm của Bảo Nam giống với triển lãm cá nhân mang tên "Terraforms" của nghệ sĩ Jamie North diễn ra vào năm 2014 tại Sarah Cottier Gallery. Triển lãm này, Jamie North đã sử dụng chất liệu đá vôi, đá cẩm thạch, xi măng... để tạo nên những khối trụ lớn.

Thêm vào đó, một tác phẩm khác là đám mây trong triển lãm của Bảo Nam lại bị tố giống với tác phẩm The Cloud (Đám mây) của nghệ sĩ Matsuri Yamana, ra mắt khán giả cách đây khá lâu (năm 2010).

Sau đó, sự việc được lan truyền rộng rãi trong cộng đồng mạng khi được nghệ sĩ Chinh Ba - nhà sáng lập CAB Hoian, chia sẻ cuộc hội thoại giữa anh và nghệ sĩ Baina. Đi kèm với đó là những hình ảnh so sánh cho thấy sự có sự giống nhau giữa triển lãm "Plus by Bảo Nam" và những tác phẩm trước đó của các nghệ sĩ trên thế giới.

Hiện tại chia sẻ này đã nhận hơn 1 ngàn lượt like và gần 600 lượt chia sẻ. Rất nhiều nghệ sĩ, nhà nghiên cứu nghệ thuật, nhà giám tuyển đã thất vọng trước sự việc này.

Trao đổi với nghệ sĩ Chinh Ba, anh cho rằng bản thân đã có những chia sẻ rõ ràng trên trang cá nhân và mọi người có thể tìm kiếm các từ khóa "Jamie Northe" và "Yamana Matsuri" là có thể thấy được những tác phẩm của các nghệ sĩ này và có sự so sánh cho mình.

Với Giám đốc sáng tạo Bảo Hoài Nam - người đứng ra tổ chức triển lãm "Plus by Bao Nam" - chia sẻ với truyền thông rằng, triển lãm này của anh tổ chức là triển lãm hoa chứ không phải triển lãm nghệ thuật sắp đặt thông thường, nó mang thông điệp hoàn toàn khác. Nếu tranh cãi thì anh cũng không biết phải nói sao cho đúng, tùy vào cảm nhận của từng người...

Có vay mượn ý tưởng một phần cũng sai!

Trước sự việc trên, Giám tuyển nghệ thuật Ace Lê - công tác trong lĩnh vực sáng tạo nghệ thuật, cho biết: "Nghệ sĩ Jamie North (chủ nhân triển lãm "Terraforms") từng lưu trú ở trung tâm nghệ thuật trường tôi nên khi nhìn các tác phẩm của "Plus by Bảo Nam" là tôi phát hiện ra ngay.

Tôi nghĩ phía người sao chép, cũng nên nhận thức được rằng khi sự việc đã ra tầm quốc tế, thì không chỉ thanh danh của họ bị ảnh hưởng, mà cộng đồng sáng tạo nghệ thuật ở Việt Nam cũng bị ảnh hưởng lây".

Giám tuyển Ace Lê cũng chỉ ra lỗi sai của triển lãm "Plus by Bảo Nam" rằng: "Tôi nghĩ rằng, việc xin lỗi không cần tác giả gốc phải yêu cầu, mà tự lương tâm của người sao chép phải có đủ bản lĩnh để nhận sai trước công luận, chứ không phải vòng vo.

Cái sai của Bảo Nam là khi gửi thông tin cho truyền thông đều nhận định đây là triển lãm có yếu tố nghệ thuật đương đại. Nếu ngay từ đầu họ quán triệt là chỉ là nơi trưng bày các sắp đặt trang trí về hoa, có lẽ cộng đồng yêu nghệ thuật đã không giận như vậy.

Và mặc dù làm hoa hay làm nghệ thuật thị giác thì sao chép vẫn là sao chép. Khi vay mượn ý tưởng ở đâu đó, nhất thiết phải ghi rõ nguồn, nếu đó là nguồn mở. Còn nếu là tác phẩm có bản quyền, thì tuyệt đối không được vay mượn mà không có sự đồng ý của tác giả, dù là vay mượn cho sự kiện thương mại hay phi thương mại. Đó là những quy tắc sáng tạo căn bản. Đây là một biện hộ cẩu thả. Như vậy cứ ý tưởng nào thấy trên mạng là ta được quyền "copy & paste".

Nam giám tuyển nhấn mạnh dù "có trên mạng, hay đi ngoài đường nhìn thấy, nếu nó là tác phẩm có bản quyền, thì không phải là của mình. Dù có “mượn” ý tưởng một phần trong đó, cũng là sai, khi không được sự đồng thuận của tác giả".