Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk Đỗ Tường Hiệp cho biết: tổng số học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở (THCS) năm học 2022-2023 là 29.702 học sinh, trong đó số học sinh đã trúng tuyển vào lớp 10 THPT công lập và tư thục là 23.177 học sinh, chiếm tỷ lệ 78,03% so với tổng số học sinh tốt nghiệp THCS. Số học sinh tốt nghiệp THCS chưa trúng tuyển vào lớp 10 THPT  là 6.525 học sinh. Trong số đó, số học sinh đã trúng tuyển, học lớp 10 hệ Giáo dục thường xuyên (GDTX) của các trung tâm giáo dục nghề nghiệp, GDTX các huyện, thị xã, thành phố, của các trường trung cấp, cao đẳng nghề là 4.045 học viên, chiếm tỷ lệ 13,62%. Như vậy, còn dôi dư 2.480 học sinh đã tốt nghiệp THCS không có nơi học.

Theo ông Đỗ Tường Hiệp, công tác tuyển sinh lớp 10 THPT năm học 2023-2024 trên địa bàn tỉnh gặp nhiều khó khăn do việc phân tuyến tuyển sinh bất cập ở những vùng giáp ranh giữa các huyện, thị xã, thành phố và giáp ranh giữa các xã, phường, thị trấn. Việc tuyển sinh bằng phương thức xét tuyển có những hạn chế như: Học sinh tốt nghiệp THCS không có cơ hội để chọn trường THPT trên địa bàn huyện, thị xã, thành phố vì đã được phân tuyến; kết quả kiểm tra, đánh giá kết quả học lực, hạnh kiểm giữa các trường THCS không đồng đều nên khó khăn trong công tác xét tuyển.

Bên cạnh đó, công tác đào tạo nghề chưa gắn với sử dụng nên chưa thu hút được học sinh tốt nghiệp THCS vào học các trường trung cấp, cao đẳng nghề theo mục tiêu phân luồng. Trong khi đó, theo mục tiêu đến năm 2025, phấn đấu ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp; đối với các địa phương có điều kiện KTXH đặc biệt khó khăn đạt ít nhất 30%…

Để khắc phục những khó khăn và hạn chế nêu trên, Sở Giáo dục và Đào tạo Đắk Lắk đề xuất cần tổ chức tuyển sinh bằng phương thức thi tuyển trên địa bàn toàn tỉnh. Củng cố, sắp xếp mạng lưới trường, lớp, biên chế giáo viên; tăng cường xã hội hóa giáo dục để tăng cơ hội, tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh vào học THPT. Phát triển, nâng cao năng lực các trường trung cấp, cao đẳng nghề trên địa bàn tỉnh để thu hút học sinh sau tốt nghiệp THCS vào học, tạo cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp…

Tại cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND TP Buôn Ma Thuột Nguyễn Tiến Hưng cho biết: Thời gian qua, các bậc phụ huynh và dư luận ở Đắk Lắk hết sức bức xúc trước việc tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2023-2024 của Sở Giáo dục và Đào tạo. Năm học 2022-2023, TP Buôn Ma Thuột có 6.501 học sinh tốt nghiệp THCS, nhưng chỉ tiêu Sở Giáo dục và Đào tạo giao cho thành phố tuyển sinh vào lớp 10 là 3.565 học sinh trong tổng số 5.573 em, trong đó có 3.630 em trúng tuyền vào lớp 10 vào học tại 9 trường THPT, còn lại 1.444 em không trúng tuyển vào lớp 10, không biết theo học THPT ở đâu, gây bức xúc trong nhân dân.

Theo ông Nguyễn Tiến Hưng, nguyên nhân của tình trạng trên là do công tác tuyên truyền, phổ biến và chốt hồ sơ tuyển sinh giữa các trường THPT trên địa bàn diễn ra cùng một thời điểm nên khi em học sinh này không trúng tuyển vào trường này thì không có cơ hội nộp hồ sơ vào trường khác. Do đó, chỉ còn cách nộp hồ sơ vào các Trung tâm GDTX, giáo dục nghề nghiệp để học… Vì vậy, TP Buôn Ma Thuột đề xuất, UBND tỉnh cần có giải pháp, bố trí kinh phí và giáo viên cho tất cả các em đều được học THPT. Công tác tuyển sinh cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Sở Giáo dục và Đào tạo với các địa phương để có sự trao đổi, thống nhất trong quá trình tuyển sinh, bảo đảm quyền và lợi ích của các em học sinh cũng như sự đồng thuận trong nhân dân.

Chủ tịch UBND huyện Ea H’leo Nguyễn Văn Hà cho biết: Năm học 2022-2023 toàn huyện có 2.311 học sinh tốt nghiệp THCS. Hiện nay, ngoài 44 em học sinh theo học tại các trường THCS trên địa bàn TP Buôn Ma Thuột, thì toàn huyện còn 146 em học sinh tốt nghiệp THCS không có chỗ học. Nguyên nhân do Phòng giáo dục và Đào tạo không dự báo được số lượng học sinh tốt nghiệp THCS, không nắm bắt được nhu cầu của học sinh vào THPT. Để giải quyết tình trạng này, UBND huyện Ea H’leo đề nghị các trường THPT trên địa bàn tổ chức dạy thêm hệ GDTX, bố trí kinh phí hợp đồng giáo viên để giảng dạy. Về lâu dài, đề nghị tỉnh giới thiệu, kêu gọi các nhà đầu tư đầu tư vào lĩnh vực giáo dục, xã hội hóa ngành giáo dục ở các huyện khó khăn. Tăng tỷ lệ đào tạo nghề cho các huyện và tỉnh chỉ đạo Sở Lao động-Thương binh và Xã hội ký hợp đồng đào tạo nghề có địa chỉ với các doanh nghiệp và tổ chức thực hiện tốt công tác xuất khẩu lao động, giảm áp lực về trường lớp đối với hệ THPT …

Theo ông Y Sy Thắt Ksơr, Chủ tịch UBND huyện Buôn Đôn: Nguyên nhân dẫn đến tình trạng số lượng học sinh tốt nghiệp THCS dôi dư không có nơi học là do công tác dự báo số lượng học sinh tốt nghiệp hàng năm chưa tốt; chất lượng giáo dục các trung tâm GDTX và đào tạo nghề chưa cao, nên chưa thu hút được học sinh vào học. Các huyện đều thiếu giáo viên, nhưng vẫn tiếp tục giảm biên chế, gây rất nhiều khó khăn cho các địa phương. Quan điểm của huyện Buôn Đôn là tạo điều kiện thuận lợi nhất để các em học sinh được tốt nghiệp THPT, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là đối với vùng Tây Nguyên.

Trong khi đó, đại diện Sở Nội vụ tỉnh Đắk Lắk cho biết, hiện nay tỉnh vẫn thực hiện tinh giản biên chế theo quy định của Trung ương nên việc bổ sung biên chế cho ngành giáo dục để giảng dạy cho số học sinh dôi dư này là khó khăn, không khả thi. Để giải quyết tình trạng này, chỉ có cách tỉnh tăng chỉ tiêu tuyển sinh cho trường THPT, trung tâm GDTX, giáo dục nghề nghiệp mở thêm lớp.

Phó Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Tấn Thành cho biết: Sở đã đề xuất UBND tỉnh cho phép Trung tâm GDTX tỉnh và Trung tâm GDTX và đào tạo nghề các địa phương sử dụng kinh phí chi thường xuyên để mở lớp, tạo điều kiện cho các em học tập, nếu địa phương nào gặp khó khăn về kinh phí thì Sở Tài chính tham mưu UBND tỉnh hỗ trợ kinh phí để mở lớp.

Kết luận cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk H’Yim Kdoh đề nghị, Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các địa phương trong tỉnh rà soát, thống kê hiện nay còn bao nhiêu học sinh đã tốt nghiệp THCS chưa có nơi học tập báo cáo UBND tỉnh. UBND đồng ý với đề xuất của ngành Giáo dục và Đào tạo là cho phép Trung tâm GDTX tỉnh mở thêm lớp 10. Các trường THPT tuyển sinh đủ chỉ tiêu được giao. Các trường trung cấp, cao đẳng nghề, trung tâm giáo dục nghề nghiệp - GDTX các huyện, thị xã, thành phố rà soát lại cơ sở vật chất, trang thiết bị, giáo viên để mở thêm lớp 10, tạo điều kiện cho tất cả học sinh học tập.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị ngành Giáo dục và Đào tạo cần làm tốt hơn công tác tuyên truyền để phụ huynh hiểu việc phân luồng học sinh sau khi tốt nghiệp THCS. Đồng thời cần làm tốt công tác dự báo số lượng, nhu cầu học sinh vào lớp 10 hàng năm để công tác tuyển sinh bảo đảm mục tiêu đề ra, không gây hoang mang, lo lắng trong phụ huynh học sinh.